فرهنگ وهنر

اقلیم خوش آب و هوا و وجود منابع سرشار طبیعی در شهرستان مانه و سملقان از دیرباز موجب جلب توجه جوامع انسانی و شکل گیری فرهنگ و تمدن های درخشانی در منطقه شده است. وجود آثار تاریخی و مکان های دیدنی شهرستان مانه و سملقان از دوره های پیش از تاریخ تا دوره معاصر در بخش های مختلف این شهرستان در بخش های مختلف این شهرستان گویای استقرار مداوم بشر در این خطه می باشد. فرهنگ و هنر براساس کاوش های تپه قلعه خان یکی از مکان های دیدنی شهرستان مانه و سملقان خراسان شمالی سابقه ی کهن ترین استقرار در آن، به دوره ی نوسنگی یعنی حدود هشت هزار سال قبل باز می گردد. از دوران تاریخی، قلعه عظیم ساسانی قلعه خان و محوطه بزرگ تپه ریوی؛ دو نمونه از کانون های مهم مدنی و فرهنگی شناسایی شده اند. در دوران اسلامی وجود مشاهیری چون احمد بن محمد بن عبدالله زردی معروف به علامه زردی و نیز آرامگاه هایی کهن چون مقابر روستای زرد و نیز امامزاده قاسم بازار قارناس، امامزاده دلاور، امامزاده گلزار کشانک و... نشانه دیرینگی و رونق فرهنگ اسلامی در این خطه است. تنوع قومیتی و وجود اقوام کرد، ترک و ترکمن و همچنین تعداد محدودی قوم و بلوچ که در اوایل دوره پهلوی به این منطقه کوچ کرده اند، سبب خلق آثار هنری متنوع و فرهنگ غنی در این منطقه شده است. صنایع دستی این شهرستان شامل انواع دست بافته ها و زیراندازها چون گلیم و جاجیم، قالی و قالیچه، سفره کردی، نمدمالی و... می شود.

اقلیم خوش آب و هوا و وجود منابع سرشار طبیعی در شهرستان مانه و سملقان از دیرباز موجب جلب توجه جوامع انسانی و شکل گیری فرهنگ و تمدن های درخشانی در منطقه شده است. وجود آثار تاریخی و مکان های دیدنی شهرستان مانه و سملقان از دوره های پیش از تاریخ تا دوره معاصر در بخش های مختلف این شهرستان در بخش های مختلف این شهرستان گویای استقرار مداوم بشر در این خطه می باشد. فرهنگ و هنر براساس کاوش های تپه قلعه خان یکی از مکان های دیدنی شهرستان مانه و سملقان خراسان شمالی سابقه ی کهن ترین استقرار در آن، به دوره ی نوسنگی یعنی حدود هشت هزار سال قبل باز می گردد. از دوران تاریخی، قلعه عظیم ساسانی قلعه خان و محوطه بزرگ تپه ریوی؛ دو نمونه از کانون های مهم مدنی و فرهنگی شناسایی شده اند. در دوران اسلامی وجود مشاهیری چ

صنایع دستی مانه و سملقان

واقعیت این است که در زمینه سنت های دیرینه قومی، زنان کرد شمال خراسان، وبه تبع آن شهرستان مانه وسملقان سهمی بیش از مردان داشته اند. و اگر اکنون نمونه هایی از پوشاک و زیراندازهای محلی باقی مانده است و استفاده می شود به جهت پایمردی و پایبندی زنان کرد به ارزش های بومی و سنتی است. این دست سازها با آن نقوش و رنگ های زیبا و متنوع دست مایه ی بانوان هنرمندی است که همانا باورهای بومی، آنان را به خلق این آثار برانگیخته است. از جمله صنایع دستی این منطقه از تهیه ی «شیلوار مداخل دار» (نواردوزی)، جلیقه ی پول دوزی شده و «تاس کلاه» با آویزهای روی پیشانی گرفته تا «پای تابه» و کفش های چرمی مردانه و زنانه ی «قنتوز» (منگوله) دار، معروف به «گرجی» و کردی دوزی ها، منجوق دوزی ها، آویزهای اسپند، نواربافی، جاجیم، پلاس، گلیم و ... را می توان نام برد.

واقعیت این است که در زمینه سنت های دیرینه قومی، زنان کرد شمال خراسان، وبه تبع آن شهرستان مانه وسملقان سهمی بیش از مردان داشته اند. و اگر اکنون نمونه هایی از پوشاک و زیراندازهای محلی باقی مانده است و استفاده می شود به جهت پایمردی و پایبندی زنان کرد به ارزش های بومی و سنتی است. این دست سازها با آن نقوش و رنگ های زیبا و متنوع دست مایه ی بانوان هنرمندی است که همانا باورهای بومی، آنان را به خلق این آثار برانگیخته است. از جمله صنایع دستی این منطقه از تهیه ی «شیلوار مداخل دار» (نواردوزی)، جلیقه ی پول دوزی شده و «تاس کلاه» با آویزهای روی پیشانی گرفته تا «پای تابه» و کفش های چرمی مردانه و زنانه ی «قنتوز» (منگوله) دار، معروف به «گرجی» و کردی دوزی ها، منجوق دوزی ها، آویزهای اسپند، نواربافی، جاجیم، پ

قالی باقی

غالباً به شکل معمول بافت قالی و قالیچه و قطعات کوچک از قبیل خورجین، پشتی، نوارهای نسبتاً پهن برای افسار و قالیچه ی روی جمازه ی شتر، بیشتر با رنگ های قرمز و سیاه و سفید اجرا می شود. در بافت قالیچه ها، نقش هایی مانند «چخماق»، «نیک»، «شاخ قوچ» و «گل هشت پر» به کار می رود. متن قالیچه اغلب قرمز لاکی است.

غالباً به شکل معمول بافت قالی و قالیچه و قطعات کوچک از قبیل خورجین، پشتی، نوارهای نسبتاً پهن برای افسار و قالیچه ی روی جمازه ی شتر، بیشتر با رنگ های قرمز و سیاه و سفید اجرا می شود. در بافت قالیچه ها، نقش هایی مانند «چخماق»، «نیک»، «شاخ قوچ» و «گل هشت پر» به کار می رود. متن قالیچه اغلب قرمز لاکی است.

پلاس بافی

نوعی زیرانداز است که مانند گلیم و قالی ابتدا چله کشی می شود. پس از آن الیاف رنگارنگ پشم تابیده را به شکل خطوط افقی از تار عبور می دهند و بعد شانه می زنند. در پلاس زمینه ی کار اغلب از خطوط افقی و رنگارنگ تشکیل می شود. از پلاس برای سجاده ی نماز و سفره پیش پای عروس نیز استفاده می شود. پلاس و جاجیم نقش دوزی شده ظاهری شبیه یکدیگر دارند اما خطوط در جاجیم عمودی و در پلاس افقی است.

نوعی زیرانداز است که مانند گلیم و قالی ابتدا چله کشی می شود. پس از آن الیاف رنگارنگ پشم تابیده را به شکل خطوط افقی از تار عبور می دهند و بعد شانه می زنند. در پلاس زمینه ی کار اغلب از خطوط افقی و رنگارنگ تشکیل می شود. از پلاس برای سجاده ی نماز و سفره پیش پای عروس نیز استفاده می شود. پلاس و جاجیم نقش دوزی شده ظاهری شبیه یکدیگر دارند اما خطوط در جاجیم عمودی و در پلاس افقی است.

جاجیم بافی

از جاجیم برای تهیه ی توبره یا خورجین و کیسه های حمل علوفه استفاده می کنند. بیشتر به صورت راه راه یا رنگ های متفاوت دیده می شود که گاهی گل های ریز شطرنجی بر آن بافته می شود. در بافت جاجیم الیاف تار از پشم رنگارنگ با محاسبه ی نوع نقش کشیده می شود و پود پشمی یک رنگ از میان آنها عبور می کند، بعد شانه می خورد و محکم می شود. اصول کار شبیه نوار بافی است، به همین دلیل عرض جاجیم همانند نوار کم است.

از جاجیم برای تهیه ی توبره یا خورجین و کیسه های حمل علوفه استفاده می کنند. بیشتر به صورت راه راه یا رنگ های متفاوت دیده می شود که گاهی گل های ریز شطرنجی بر آن بافته می شود. در بافت جاجیم الیاف تار از پشم رنگارنگ با محاسبه ی نوع نقش کشیده می شود و پود پشمی یک رنگ از میان آنها عبور می کند، بعد شانه می خورد و محکم می شود. اصول کار شبیه نوار بافی است، به همین دلیل عرض جاجیم همانند نوار کم است.

دور نین (سفره ی نان)

زنان پشم شتر را تابانده و از آن سفره ای با رنگ های گرم برای نان می بافند. سفره ی گرد و رودوزی شده ای که مزین به نام خدا به نشانه ی شکر نعماتش و اسماء جلاله ی پیامبر و ائمه ی اطهار، به نیت ازدیاد رزق و برکت حلال است.

زنان پشم شتر را تابانده و از آن سفره ای با رنگ های گرم برای نان می بافند. سفره ی گرد و رودوزی شده ای که مزین به نام خدا به نشانه ی شکر نعماتش و اسماء جلاله ی پیامبر و ائمه ی اطهار، به نیت ازدیاد رزق و برکت حلال است.

سوغات مانه و سملقان

کشک، قره قروت، ماست خشک و انواع خشکبار و آجیل نظیر گردو و کشمش سوغات شهرستان‌های مانه و سملقان را تشکیل می‌دهد. سفره کردی، لباس‌های محلی، قالی، گلیم، چارق پشتی و قالیچه‌های مرغوب ترکمنی، قره قوروت، کشک و انگور ، قالیچه و 'خرسگ'، جاجیم، نمد، پوستین، چادر شب ، حوله دستی، جل و زیور آلات اسب اصیل ترکمن از دیگر سوغات این منطقه هستند.

کشک، قره قروت، ماست خشک و انواع خشکبار و آجیل نظیر گردو و کشمش سوغات شهرستان‌های مانه و سملقان را تشکیل می‌دهد. سفره کردی، لباس‌های محلی، قالی، گلیم، چارق پشتی و قالیچه‌های مرغوب ترکمنی، قره قوروت، کشک و انگور ، قالیچه و 'خرسگ'، جاجیم، نمد، پوستین، چادر شب ، حوله دستی، جل و زیور آلات اسب اصیل ترکمن از دیگر سوغات این منطقه هستند.

کشک محلی

کشک محلی سوغاتی سرشار از کلسیم و ادویه‌های معطر کشک، یکی دیگر از سوغاتی‌های محلی و سنتی این منطقه است که از جوشاندن ماست تهیه می‌شود، کشک کلسیم بسیار بالایی داشته و با طعم و مزه‌ای بی نظیر رضایت مصرف کنندگان و مشتریان را کسب کرده است. این محصول ارزش غذایی بالایی دارد در نتیجه بهترین استفاده درمانی کشک جلوگیری و پیشگیری از بیماری پوکی استخوان است. در تهیه کشک از ادویه‌های مفید نظیر شیرین بیان، زیره سبز و زرد چوبه استفاده می‌شود که به خواص درمانی و سلامتی کشک می‌افزاید.

کشک محلی سوغاتی سرشار از کلسیم و ادویه‌های معطر کشک، یکی دیگر از سوغاتی‌های محلی و سنتی این منطقه است که از جوشاندن ماست تهیه می‌شود، کشک کلسیم بسیار بالایی داشته و با طعم و مزه‌ای بی نظیر رضایت مصرف کنندگان و مشتریان را کسب کرده است. این محصول ارزش غذایی بالایی دارد در نتیجه بهترین استفاده درمانی کشک جلوگیری و پیشگیری از بیماری پوکی استخوان است. در تهیه کشک از ادویه‌های مفید نظیر شیرین بیان، زیره سبز و زرد چوبه استفاده می‌شود که به خواص درمانی و سلامتی کشک می‌افزاید.

قره قورت سوغات ترش و شیرین

وجود مراتع و چراگاه‌های مناسب در منطقه مانه و سملقان رونق خوبی به بخش دامداری داده و قره قروت هم یکی از تولیدات وابسته به دامداری است. قره قروت یک فرآورده لبنی به رنگ سیاه یا قهوه‌ای و گاهی سفید یا زرد است که مزه‌ای ترش دارد و از دوغ یا ماست به دست می‌آید که یکی از سوغات‌های استان خراسان شمالی محسوب می‌شود. قره قورت خام و بدون افزودنی بسیار ترش است و تولیدکنندگان برای ایجاد مزه و طعمی ملایم‌تر از شیربیان و زیره استفاده می‌کنند. این محصول در کنار چای عصرانه و در مواردی برای پایین آوردن فشار خون استفاده می‌شود. در برخی مناطق استان هم از قره قورت در مزه دار کردن نوعی آش سبزی استغاده می‌شود.

وجود مراتع و چراگاه‌های مناسب در منطقه مانه و سملقان رونق خوبی به بخش دامداری داده و قره قروت هم یکی از تولیدات وابسته به دامداری است. قره قروت یک فرآورده لبنی به رنگ سیاه یا قهوه‌ای و گاهی سفید یا زرد است که مزه‌ای ترش دارد و از دوغ یا ماست به دست می‌آید که یکی از سوغات‌های استان خراسان شمالی محسوب می‌شود. قره قورت خام و بدون افزودنی بسیار ترش است و تولیدکنندگان برای ایجاد مزه و طعمی ملایم‌تر از شیربیان و زیره استفاده می‌کنند. این محصول در کنار چای عصرانه و در مواردی برای پایین آوردن فشار خون استفاده می‌شود. در برخی مناطق استان هم از قره قورت در مزه دار کردن نوعی آش سبزی استغاده می‌شود.

ماست خشک

ماست خشک را شاید بتوان سنتی‌ترین سوغات خراسان شمالی نام برد که در سفره تمام خانواده‌های شهری و روستایی استان یافت می‌شود. ماست دارای ارزش تغذیه‌ای قابل توجهی به‌ویژه از نظر پروتئین و کلسیم بوده و پاره‌ای از خواص درمانی را نیز به سبب تخمیری بودن در بر دارد، به طوری‌که در سال‌های گذشته و در طب سنتی، برای درمان برخی بیماری‌ها و مسمومیت‌ها مصرف ماست به اشکال گوناگون را به دلیل وجود باکتری‌های مفید در آن به‌عنوان غذای فراسودمند تجویز می‌کردند. نبود ماست خشک بر سر سفره برای بسیاری از خانواده‌ها بخصوص قدیمی تر‌ها نشان از خالی بودن سفره دارد وجای خالی آن احساس می‌شود در برخی روستا‌ها ماست خشک ساده بدون افزودنی را چکلی (Chekally) می‌گویند. این ماست بسیار شور است، در مشک نگهداری می‌شود و هنوز آماده خوردن نیست، اما بسیاری از قدیمی‌تر همان مزه را می‌پسندند. مشک (Mashk):کیسه‌ای از جنس پوست گوسفندکه برای نگه داری هر چه بهتر ماست استفاده می‌شود همچنین برای به عمل آوردن کره هم از پوست حیوانی یا همان مشک استفاه می‌شود که اندازه بزرگتری دارد و امروزه بیشتر مورد استفاده عشایر است. برای ایجاد طعم ملایم‌تر و شوری کمتر، ماست چکلی را با کمی ماست شیرین ترکیب کرده و با افزودن سبزیجاتی مانند شوید تازه، کاکوتی، آنخ و در مواردی نعنا خشک طعم دلپذیری را ایجاد می‌کنیم، البته از شوید تازه استقبال بیشتری می‌شود، این مرحله ماست چکلی مزه دار شده را سیزمه (sizmah) می‌نامند. سیزمه را شاید بتوان جایگزین پنیر دانست که در وعده‌های صبحانه و عصرانه به همراه گردو و گوجه، خیار و سبزی خوردن میان وعده‌ای سالم و مقوی برای اهالی خراسان شمالی است.

ماست خشک را شاید بتوان سنتی‌ترین سوغات خراسان شمالی نام برد که در سفره تمام خانواده‌های شهری و روستایی استان یافت می‌شود. ماست دارای ارزش تغذیه‌ای قابل توجهی به‌ویژه از نظر پروتئین و کلسیم بوده و پاره‌ای از خواص درمانی را نیز به سبب تخمیری بودن در بر دارد، به طوری‌که در سال‌های گذشته و در طب سنتی، برای درمان برخی بیماری‌ها و مسمومیت‌ها مصرف ماست به اشکال گوناگون را به دلیل وجود باکتری‌های مفید در آن به‌عنوان غذای فراسودمند تجویز می‌کردند. نبود ماست خشک بر سر سفره برای بسیاری از خانواده‌ها بخصوص قدیمی تر‌ها نشان از خالی بودن سفره دارد وجای خالی آن احساس می‌شود در برخی روستا‌ها ماست خشک ساده بدون افزودنی را چکلی (Chekally) می‌گویند. این ماست بسیار شور است، در مشک نگهداری می‌شود و هنوز آماده

هلوی درکش ،شیرین و آبدار

درکش (Darkesh) روستای توریستی و تفریحی خراسان شمالی دارای باغات فراوان هلو است. اواخر بهار تا اواخر تابستان مردم استان میهمان طعم بینظیر هلوی درکش هستند. هلوی درکش از لحاظ طعم مثال زدنی است و به جهت خاک مرغوب و آب و هوای وصف نشدنی این منطقه محصولی باکیفیت و ارگانیک به ثمر می‌نشیند.

درکش (Darkesh) روستای توریستی و تفریحی خراسان شمالی دارای باغات فراوان هلو است. اواخر بهار تا اواخر تابستان مردم استان میهمان طعم بینظیر هلوی درکش هستند. هلوی درکش از لحاظ طعم مثال زدنی است و به جهت خاک مرغوب و آب و هوای وصف نشدنی این منطقه محصولی باکیفیت و ارگانیک به ثمر می‌نشیند.

منطقه نمونه گردشگری درکش

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری درکش از جمله جاذبه‌های گردشگری شهرستان مانه و سملقان محسوب می‌شود. این روستا در دهستان آلمه از توابع بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان و در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه قرار دارد. روستای درکش دارای آب و هوای معتدل است که این ویژگی بر جذابیت‌های گردشگری این منطقه افزوده است. این منطقه دارای طبیعتی جنگلی و کوهستانی و نیز چشمه سارهای بسیار است. وجود جنگل بلوط یکی از ویژگی‌های این منطقه است که به عنوان تنها جنگل بلوط در شرق کشور محسوب می‌شود.

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری درکش از جمله جاذبه‌های گردشگری شهرستان مانه و سملقان محسوب می‌شود. این روستا در دهستان آلمه از توابع بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان و در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه قرار دارد. روستای درکش دارای آب و هوای معتدل است که این ویژگی بر جذابیت‌های گردشگری این منطقه افزوده است. این منطقه دارای طبیعتی جنگلی و کوهستانی و نیز چشمه سارهای بسیار است. وجود جنگل بلوط یکی از ویژگی‌های این منطقه است که به عنوان تنها جنگل بلوط در شرق کشور محسوب می‌شود.

دیار سرسبز امانه و سملقان

در کوهسارها و دره‌های این روستا باغات میوه، انواع گیاهان دارویی و گونه‌های مختلف جانوری دیده می‌شوند. درآمد مردم این روستا از راه کشاورزی است و از تولیدات محلی این روستا می‌توان گردو، بادام، انواع محصولات باغی شامل گیلاس، گلابی و عسل نام برد. رویش گیاهان دارویی در فصل بهار همچون آویشن، کاکوتی و گون موجب می‌شود تا تعداد زیادی از افراد ساکن در این استان برای جمع‌آوری این گیاهان به کوه، تپه، جنگل و مراتع این منطقه سفر کنند.

در کوهسارها و دره‌های این روستا باغات میوه، انواع گیاهان دارویی و گونه‌های مختلف جانوری دیده می‌شوند. درآمد مردم این روستا از راه کشاورزی است و از تولیدات محلی این روستا می‌توان گردو، بادام، انواع محصولات باغی شامل گیلاس، گلابی و عسل نام برد. رویش گیاهان دارویی در فصل بهار همچون آویشن، کاکوتی و گون موجب می‌شود تا تعداد زیادی از افراد ساکن در این استان برای جمع‌آوری این گیاهان به کوه، تپه، جنگل و مراتع این منطقه سفر کنند.

منطقه گردشگری یامان داغی

این منطقه گردشگری با آب و هوای معتدل در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد. شرایط اقلیمی این منطقه در تابستان باعث شده که خیلی از گردشگران برای گردشگری و سفر به این مکان ترغیب شوند. آب و هوای منطقه گردشگری یامان داغی در زمستان سرد می‌باشد و به خاطر همین هوای سرد، گردشگران کمتری در این فصل به منطقه گردشگری یامان داغی سفر می‌کنند. بیشتر گردشگران در فصل های گرم سال به این منطقه می آیند.

این منطقه گردشگری با آب و هوای معتدل در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد. شرایط اقلیمی این منطقه در تابستان باعث شده که خیلی از گردشگران برای گردشگری و سفر به این مکان ترغیب شوند. آب و هوای منطقه گردشگری یامان داغی در زمستان سرد می‌باشد و به خاطر همین هوای سرد، گردشگران کمتری در این فصل به منطقه گردشگری یامان داغی سفر می‌کنند. بیشتر گردشگران در فصل های گرم سال به این منطقه می آیند.

منطقه نمونه گردشگری یامان داغی

در این منطقه نمونه گردشگری، جاذبه‌های دیگر گردشگری مانند جنگل‌های هیرکانی، قله قوالی، یامان داغی، چشمه سارها، دره‌ها و مناطق ییلاقی گولک، نر گزلی، کشگربه و ترناولی وجود دارند. دره های سرسبز و انبوه ناله خونی، خالدارو زو، چشمه های گولک، چشمه بید و رودخانه کندر از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه محسوب می‌شوند.

در این منطقه نمونه گردشگری، جاذبه‌های دیگر گردشگری مانند جنگل‌های هیرکانی، قله قوالی، یامان داغی، چشمه سارها، دره‌ها و مناطق ییلاقی گولک، نر گزلی، کشگربه و ترناولی وجود دارند. دره های سرسبز و انبوه ناله خونی، خالدارو زو، چشمه های گولک، چشمه بید و رودخانه کندر از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه محسوب می‌شوند.

کوه یامانداغی

یامانداغ یعنی کوه ســـــــــــــــــخت به ارتفاع 2409 متر.درکش نگین سرسبز خراسان شمالی است. این منطقه زیبا در دامنه رشته کوه آلاداغ قرار گرفته وبدلیل قرار گرفتن در طول دره ، به درکش یا دره کش معروف است. رودخانه پراب درکــش که دراین منطقه جاریست ، از کوه یامانداغی سرچشمه گرفته و پس از سیراب کردن زمینهای کشاورزی درکش و باغات اطراف، به روستای پایین دست میرسد.

یامانداغ یعنی کوه ســـــــــــــــــخت به ارتفاع 2409 متر.درکش نگین سرسبز خراسان شمالی است. این منطقه زیبا در دامنه رشته کوه آلاداغ قرار گرفته وبدلیل قرار گرفتن در طول دره ، به درکش یا دره کش معروف است. رودخانه پراب درکــش که دراین منطقه جاریست ، از کوه یامانداغی سرچشمه گرفته و پس از سیراب کردن زمینهای کشاورزی درکش و باغات اطراف، به روستای پایین دست میرسد.

منطقه نمونه گردشگری قرخود

قرخود با 43 هزار هكتار گستره در منتهی الیه شرقی جنگل های خزری و در غرب شهرستان مانه و سملقان قرار دارد و منطقه دارای اقلیم مدیترانه ای تا نیمه مرطوب معتدل است. منطقه حفاظت شده قرخود یا قره خود با مساحت ۴۳,۷۷۸ هکتار در حاشیه رشته کوه تکلان معروف به قُرخود قرار گرفته و به علت واقع شدن در شرق پارک ملی گلستان از نظر بوم شناسی گیاهی و جانوری و داشتن شرایط زیستگاهی نادر دارای ارزش فراوانی است.

قرخود با 43 هزار هكتار گستره در منتهی الیه شرقی جنگل های خزری و در غرب شهرستان مانه و سملقان قرار دارد و منطقه دارای اقلیم مدیترانه ای تا نیمه مرطوب معتدل است. منطقه حفاظت شده قرخود یا قره خود با مساحت ۴۳,۷۷۸ هکتار در حاشیه رشته کوه تکلان معروف به قُرخود قرار گرفته و به علت واقع شدن در شرق پارک ملی گلستان از نظر بوم شناسی گیاهی و جانوری و داشتن شرایط زیستگاهی نادر دارای ارزش فراوانی است.

جاذبه‌های گردشگری قرخود

این منطقه نمونه مشتمل بر جنگل‌ها، ارتفاعات و پوشش گیاهی منتهی به پارک ملی گلستان است. روستای کاستان متعلق به دوران صفویه (تنها روستای منطقه نمونه) است و قدمت تقریبی ۲۲۰ ساله دارد. این روستا دارای جاذبه‌های گردشگری زیادی است که مهم‌ترین این جاذبه‌ها را می‌توان به قله قورخود با ارتفاع ۲۹۵۰ متر، پوشش جنگلی متراکم و انبوه، دره زوی جنان، چشمه زوی جنان، آبشار کزوی جنان، غارهای طبیعی به نام دو دهنه و منطقه حفاظت شده قور خود اشاره کرد. تنوع وحوش و زیستگاه خرس قهوه‌ای بر زیبایی‌ها و دیدنی این منطقه افزوده است.

این منطقه نمونه مشتمل بر جنگل‌ها، ارتفاعات و پوشش گیاهی منتهی به پارک ملی گلستان است. روستای کاستان متعلق به دوران صفویه (تنها روستای منطقه نمونه) است و قدمت تقریبی ۲۲۰ ساله دارد. این روستا دارای جاذبه‌های گردشگری زیادی است که مهم‌ترین این جاذبه‌ها را می‌توان به قله قورخود با ارتفاع ۲۹۵۰ متر، پوشش جنگلی متراکم و انبوه، دره زوی جنان، چشمه زوی جنان، آبشار کزوی جنان، غارهای طبیعی به نام دو دهنه و منطقه حفاظت شده قور خود اشاره کرد. تنوع وحوش و زیستگاه خرس قهوه‌ای بر زیبایی‌ها و دیدنی این منطقه افزوده است.

منطقه حفاظت شده قرخود

منطقه قرخود از سال 1350 شمسی جزو مناطق حفاظت شده قرار گرفته است و از مهمترین گونه های جانوری آن می توان به قوچ و میش اوریال ، کل و بز ، پلنگ ، گرگ و روباه ، خوک وحشی پایکا ، گورکن ، پرندگان و غیره اشاره کرد و از جمله پوشش گیاهی آن باید از درختان و درختچه های ارس، زالزالک ، زرشک ، کرکو ، بیدگون ، انواع گرامینه نام برد.

منطقه قرخود از سال 1350 شمسی جزو مناطق حفاظت شده قرار گرفته است و از مهمترین گونه های جانوری آن می توان به قوچ و میش اوریال ، کل و بز ، پلنگ ، گرگ و روباه ، خوک وحشی پایکا ، گورکن ، پرندگان و غیره اشاره کرد و از جمله پوشش گیاهی آن باید از درختان و درختچه های ارس، زالزالک ، زرشک ، کرکو ، بیدگون ، انواع گرامینه نام برد.

منطقه نمونه گردشگری کشانک

منطقه نمونه گردشگری کشانک در فاصله ۱۱کیلومتری جنوب غربی آشخانه قرار گرفته است جمعیت روستا ۸۷۰ خانوار و۳۱۰۰نفر جمعیت میباشد مشاغل عمده مردم روستا زراعت،باغداری،دامداری و…میباشد. جاذبه های طبیعی همچون چشمه های علی جمعه،علی دری،سالان،مسافر،ترناولی،کانی موسو،ساخ چشمه وقاریاق ده وارتفاعات سرسبزی همچون کورکن،تیغ بل، ترناولی وترنو وسرم باارتفاع ۱۸۴۴ متر در مجاورت جنوب روستا واقع است.

منطقه نمونه گردشگری کشانک در فاصله ۱۱کیلومتری جنوب غربی آشخانه قرار گرفته است جمعیت روستا ۸۷۰ خانوار و۳۱۰۰نفر جمعیت میباشد مشاغل عمده مردم روستا زراعت،باغداری،دامداری و…میباشد. جاذبه های طبیعی همچون چشمه های علی جمعه،علی دری،سالان،مسافر،ترناولی،کانی موسو،ساخ چشمه وقاریاق ده وارتفاعات سرسبزی همچون کورکن،تیغ بل، ترناولی وترنو وسرم باارتفاع ۱۸۴۴ متر در مجاورت جنوب روستا واقع است.

روستای کشانک

اهالی این روستا با زراعت، باغداری، دامداری، ... امرارمعاش می کنند. یکی از زیباییهای شاخص این روستا وجود چشمه های متعدد مانندعلی جمعه، علی دری، سالان، مسافر، ترناولی، کانیموسو، ساخ چشمه و قاریاق ده میباشد که باعث پیدایش ارتفاعات سرسبزی مانند کورکن، تیغ بل، ترناولی، و ترنوو سرم شده است که اطراف روستای کشانک را احاطه کرده است.

اهالی این روستا با زراعت، باغداری، دامداری، ... امرارمعاش می کنند. یکی از زیباییهای شاخص این روستا وجود چشمه های متعدد مانندعلی جمعه، علی دری، سالان، مسافر، ترناولی، کانیموسو، ساخ چشمه و قاریاق ده میباشد که باعث پیدایش ارتفاعات سرسبزی مانند کورکن، تیغ بل، ترناولی، و ترنوو سرم شده است که اطراف روستای کشانک را احاطه کرده است.

امام زاده گلزار کشانک

امام زاده گلزار در دامنه های پوشیده از درختان وباغات میوه همه روزه پذیرای جمع کسیری از دلدادگان ومشتاقان وهمچنین مسافران ومردم اطراف میباشد.طی سالهای اخیر زیرساختهای گردشگری ازجمله سکوی نشیمن، الاچیق و..توسط ادره کل میراث فرهنگی وگردشگری احداث شده است

امام زاده گلزار در دامنه های پوشیده از درختان وباغات میوه همه روزه پذیرای جمع کسیری از دلدادگان ومشتاقان وهمچنین مسافران ومردم اطراف میباشد.طی سالهای اخیر زیرساختهای گردشگری ازجمله سکوی نشیمن، الاچیق و..توسط ادره کل میراث فرهنگی وگردشگری احداث شده است

بنای تاریخی آتشکده اسپاخو

اثر مشهور آتشکده اسپاخو در روستايي به همين نام و در 61 کيلومتري جنوب غرب شهر آشخانه، مرکز شهرستان مانه و سملقان در نزديکي جاده گرگان به بجنورد قرار دارد. قدمت آتشکده اسپاخو حدود 2500 سال تخمین زده می‎شود و علاوه بر سقف گنبددار، جنس سازه از سنگ لاشه و ساروج است و تیرهای چوبی نیز در ساخت آن استفاده شده است. این سازه دارای ترکیبی از گنبدخانه و ایوان است که سابقه کهنی در معماری بناهای ایرانی دارد.

اثر مشهور آتشکده اسپاخو در روستايي به همين نام و در 61 کيلومتري جنوب غرب شهر آشخانه، مرکز شهرستان مانه و سملقان در نزديکي جاده گرگان به بجنورد قرار دارد. قدمت آتشکده اسپاخو حدود 2500 سال تخمین زده می‎شود و علاوه بر سقف گنبددار، جنس سازه از سنگ لاشه و ساروج است و تیرهای چوبی نیز در ساخت آن استفاده شده است. این سازه دارای ترکیبی از گنبدخانه و ایوان است که سابقه کهنی در معماری بناهای ایرانی دارد.

آتشکده اسپاخو

آتشکده‎ها یادگاران ایران باستان‎اند که هنوز هم بر فراز کوه یا در امتداد دشت، یکه و تنها خودنمایی می‎کنند. با این‎که خاموش‎اند اما شکوه و عظمت تاریخ از میان طاق‎های آن‎ها شعله‎ور است. آتشکده اسپاخو یکی از کهن‌ترین بناهایی است که در پهنه خراسان شمالی استوار است. براساس نتیجه حفاری‎های باستان‌شناسی، پیشینه آتشکده اسپاخو به دوره حکومت ساسانیان نسبت داده می‎شود. در نزدیکی آتشکده روستایی هم به همین نام یعنی اسپاخو وجود دارد. «اسپاخو» برگرفته از واژگان «هسپ» یا «اسپ» است که ریشه در زبان پهلوی دارد. این واژه در گذر زمان به اسب تغییر شکل پیدا کرده‌است.

آتشکده‎ها یادگاران ایران باستان‎اند که هنوز هم بر فراز کوه یا در امتداد دشت، یکه و تنها خودنمایی می‎کنند. با این‎که خاموش‎اند اما شکوه و عظمت تاریخ از میان طاق‎های آن‎ها شعله‎ور است. آتشکده اسپاخو یکی از کهن‌ترین بناهایی است که در پهنه خراسان شمالی استوار است. براساس نتیجه حفاری‎های باستان‌شناسی، پیشینه آتشکده اسپاخو به دوره حکومت ساسانیان نسبت داده می‎شود. در نزدیکی آتشکده روستایی هم به همین نام یعنی اسپاخو وجود دارد. «اسپاخو» برگرفته از واژگان «هسپ» یا «اسپ» است که ریشه در زبان پهلوی دارد. این واژه در گذر زمان به اسب تغییر شکل پیدا کرده‌است.

معماری بنای اتشکده اسپاخو

در رابطه با معماری بنای اتشکده اسپاخو گفته‌ها و نظرات متعددی وجود دارد. عموما سبک غالب معماری‌های دوره ساسانی را با گنبدها و ایوان‌های بناهای این دوره تاریخی می‌شناسیم. در معبد اسپاخو نیز اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب می‌کند، سقف معبد و گنبد آن است. علاوه بر گنبد یکی دیگر از نمادهای معماری ساسانی استفاده از ایوان است. ایوان معبد یا آتشکده اسپاخو در ورودی این بنا قرار گرفته است. همچنین به سبک معماری که در ساخت آتشکده از آن الگو گرفته شده است، معماری “پا فیلی” نیز می‌گویند. در ساخت بنای زیبای معبد اسپاخو از مصالح مختلفی استفاده شده است. سنگ یکی از مهم‌ترین این مصالح است که در نمای خارجی معبد کاملا بارز است. ویژگی که این سنگ‌ها دارند، نتراشیده بودن آن‌ها است و حالتی سخت و خشن دارند. ملات ساروج نیز همچون بیشتر بناهای تاریخی در معبد به کار رفته است تا مصالخ سخت‌تر را به خوبی نگه‌دارد. تیرک‌های چوبی درختان ارس نیز به عنوان یه عنصر همراه دیگر مصالح در ساخت آتشکده اسپاخو به کار رفته است.

در رابطه با معماری بنای اتشکده اسپاخو گفته‌ها و نظرات متعددی وجود دارد. عموما سبک غالب معماری‌های دوره ساسانی را با گنبدها و ایوان‌های بناهای این دوره تاریخی می‌شناسیم. در معبد اسپاخو نیز اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب می‌کند، سقف معبد و گنبد آن است. علاوه بر گنبد یکی دیگر از نمادهای معماری ساسانی استفاده از ایوان است. ایوان معبد یا آتشکده اسپاخو در ورودی این بنا قرار گرفته است. همچنین به سبک معماری که در ساخت آتشکده از آن الگو گرفته شده است، معماری “پا فیلی” نیز می‌گویند. در ساخت بنای زیبای معبد اسپاخو از مصالح مختلفی استفاده شده است. سنگ یکی از مهم‌ترین این مصالح است که در نمای خارجی معبد کاملا بارز است. ویژگی که این سنگ‌ها دارند، نتراشیده بودن آن‌ها است و حالتی سخت و خشن دارند. ملات

معماری بنای آتشکده اسپاخو

ورودی آتشکده اسپاخو به صورت یک طاق شکل نیم دایره‌ای با دو پایه است. این ورودی در قسمت شرقی بنا تعبیه شده است. و بخش طاقی آن که در بالای دو پایه می‎باشد، عرض بیشتری دارد. به همین دلیل ورودی آتشکده اسپاخو به قفل کلید شبیه شده است. همچنین کارشناسان معماری شکل آن را به یک ایوان قوسی به صورت گهواره‌ای نیز بیان می‌کنند. پلان آتشکده اسپاخو مستطیل شکل است و گنبد کوچک آن در بخش غربی معبد ساخته شده است. علاوه بر گنبد در پوشش سقف آن از طاق نیز بهره برده‌اند. گنبد آتشکده اسپاخو پوشیده نیست و سر باز می‌باشد. احتمال می‌رود که در اثر گذر زمان سقف گنبدی آن تخریب شده باشد. در بالای دیوارهای این معبد تعدادی حفره شبیه به جای کلید یعنی مانند ورودی قرار داده شده است. احتمالا کاربرد این حفره‌ها خروج دود آتش‌ها از معبد می‌باشد. فضای داخلی اتشکده اسپاخو از یک تالار مربع شکل با ۳ ورودی در شرق و شمال و جنوب ساخته شده است. یک اتاق کوچک نیز در بخش شرقی آن قرار دارد. سقف اتاق نیز به صورت پوشش گنبدی نیم کره‌ای ساخته شده است.

ورودی آتشکده اسپاخو به صورت یک طاق شکل نیم دایره‌ای با دو پایه است. این ورودی در قسمت شرقی بنا تعبیه شده است. و بخش طاقی آن که در بالای دو پایه می‎باشد، عرض بیشتری دارد. به همین دلیل ورودی آتشکده اسپاخو به قفل کلید شبیه شده است. همچنین کارشناسان معماری شکل آن را به یک ایوان قوسی به صورت گهواره‌ای نیز بیان می‌کنند. پلان آتشکده اسپاخو مستطیل شکل است و گنبد کوچک آن در بخش غربی معبد ساخته شده است. علاوه بر گنبد در پوشش سقف آن از طاق نیز بهره برده‌اند. گنبد آتشکده اسپاخو پوشیده نیست و سر باز می‌باشد. احتمال می‌رود که در اثر گذر زمان سقف گنبدی آن تخریب شده باشد. در بالای دیوارهای این معبد تعدادی حفره شبیه به جای کلید یعنی مانند ورودی قرار داده شده است. احتمالا کاربرد این حفره‌ها خروج دود آتش‌ها از

تپه باستانی قلــعــه خـــان

تپه قلعه خان در مرکز روستای رسالت (قلعه خان سابق) در ۲۵ کیلومتری غرب شهر آشخانه و ۳ کیلومتری شهر قاضی از توابع شهرستان مانه و سملقان واقع شده است. تپه قلعۀ خان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین استقرارگاه های پیش از تاریخ در شهرستان مانه وسملقان، روستای رسالت یا همان قلعه خان واقع است که سابقۀ استقرار در آن به دورۀ نوسنگی یعنی، حدود هشت هزار سال قبل، می رسد و زندگی در آن تا دورۀ ساسانی ادامه داشته است. کاوش های باستان شناسی در این تپه منجر به کشف بقایای یک قلعه بزرگ دورۀ ساسانی و شمار قابل توجهی اشیاء باستانی شد که امروزه در موزۀ باستان شناسی بجنورد (عمارت مفخم) نگهداری می شوند. این اثر که از مکان های دیدنی بجنورد به شمار می‌رود، در سال ۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. پس از این که تپه قلعه خان سال ۸۵ مورد کاوش قرار گرفت مشخص شد این تپه حاصل انباشته شدن لایه‌های باستانی از دوره نوسنگی (حدود هشت هزار سال قبل) تا پایان دوره ساسانی است و پس از آن نیز در مقاطع مختلف دوره اسلامی تا عصر حاضر نیز در بخش‌های فوقانی آن زندگی تداوم داشته است. عمده‌ترین آثاری که در این تپه تاریخی شناسایی شده دیوارهای منقوشی است که مربوط به دوره مس و سنگ است و در همه اطراف تپه پراکنده‌اند.

تپه قلعه خان در مرکز روستای رسالت (قلعه خان سابق) در ۲۵ کیلومتری غرب شهر آشخانه و ۳ کیلومتری شهر قاضی از توابع شهرستان مانه و سملقان واقع شده است. تپه قلعۀ خان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین استقرارگاه های پیش از تاریخ در شهرستان مانه وسملقان، روستای رسالت یا همان قلعه خان واقع است که سابقۀ استقرار در آن به دورۀ نوسنگی یعنی، حدود هشت هزار سال قبل، می رسد و زندگی در آن تا دورۀ ساسانی ادامه داشته است. کاوش های باستان شناسی در این تپه منجر به کشف بقایای یک قلعه بزرگ دورۀ ساسانی و شمار قابل توجهی اشیاء باستانی شد که امروزه در موزۀ باستان شناسی بجنورد (عمارت مفخم) نگهداری می شوند. این اثر که از مکان های دیدنی بجنورد به شمار می‌رود، در سال ۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. پس از این که تپه ق

تپه باستانی ریوی

این محوطه در سه کیلومتری غرب شهرآشخانه و هزار کیلومتری غرب روستای نجف واقع شده است، اهمیت محوطه ریوی در این است که با وسعتی حدود 110 هکتار، به نظر می رسد یکی از مهم ترین شهرهای دوره هخامنشیان در شمال شرق کشور بوده و از دیگر موارد مهم باستان شناسی وجود شواهد و مدارکی از قلمرو پادشاهی ماد در محوطه ریوی است.

این محوطه در سه کیلومتری غرب شهرآشخانه و هزار کیلومتری غرب روستای نجف واقع شده است، اهمیت محوطه ریوی در این است که با وسعتی حدود 110 هکتار، به نظر می رسد یکی از مهم ترین شهرهای دوره هخامنشیان در شمال شرق کشور بوده و از دیگر موارد مهم باستان شناسی وجود شواهد و مدارکی از قلمرو پادشاهی ماد در محوطه ریوی است.

محوطه باستانی ریوی

محوطه باستانی ریوی که 110 هکتار گستره دارد، به عنوان قدیمی‌ترین استقرارگاه انسان در شمال شرق کشور است که قدمت آن با توجه به شواهد تاریخی به 3 هزار و 700 سال و عصر مفرغ باز می‌گردد. شواهد آثار یک استقرار قوی در این دوران را نشان می‌دهد، ارشک در شهری به نام آساک تاجگذاری کرد و نام این شهر بارها در متون تاریخ به کار برده شده و با توجه به محدوده و شواهدی که در این شهر پیدا شده است ممکن است این نقطه همان آساک تاریخی باشد اما باید شواهد تکمیل شود.

محوطه باستانی ریوی که 110 هکتار گستره دارد، به عنوان قدیمی‌ترین استقرارگاه انسان در شمال شرق کشور است که قدمت آن با توجه به شواهد تاریخی به 3 هزار و 700 سال و عصر مفرغ باز می‌گردد. شواهد آثار یک استقرار قوی در این دوران را نشان می‌دهد، ارشک در شهری به نام آساک تاجگذاری کرد و نام این شهر بارها در متون تاریخ به کار برده شده و با توجه به محدوده و شواهدی که در این شهر پیدا شده است ممکن است این نقطه همان آساک تاریخی باشد اما باید شواهد تکمیل شود.

کاوش های باستان شناسی

تا کنون هشت فصل فعالیت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی ریوی انجام شده که دو فصل آن توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان و شش فصل آن به‌صورت مشترک با همکاری موسسه باستان‌شناسی آلمان انجام شد. در روند این کاوش‌ها، نتایج چشمگیری از وجود یک محوطه تاریخی بزرگ به دست آمد که از حدود ۹۰۰ سال پیش از میلاد تا اواخر دوران ساسانی، حدود ۱۵۰۰ سال تداوم استقراری داشته است.

تا کنون هشت فصل فعالیت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی ریوی انجام شده که دو فصل آن توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان و شش فصل آن به‌صورت مشترک با همکاری موسسه باستان‌شناسی آلمان انجام شد. در روند این کاوش‌ها، نتایج چشمگیری از وجود یک محوطه تاریخی بزرگ به دست آمد که از حدود ۹۰۰ سال پیش از میلاد تا اواخر دوران ساسانی، حدود ۱۵۰۰ سال تداوم استقراری داشته است.

کاوش در تپه باستانی ریوی

فصل نهم کاوش در تپه باستانی ریوی که به گفته کارشناسان از شهر‌های بازمانده از دوران ساسانیان است٬ در شهرستان مانه و سملقان در حال انجام است. محوطه تاریخی ریوی که در سال ۱۳۴۶ با شماره ۷۲۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، یکی از مهم‌ترین استقرارگاه‌های تاریخی شمال شرق کشور است که بقایای باستان‌شناسی از دوره‌های مفرغ، آهن، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی را در خود جای داده است. این محوطه تاریخی در ۳ کیلومتری غرب شهر آشخانه در استان خراسان شمالی قرار دارد.

فصل نهم کاوش در تپه باستانی ریوی که به گفته کارشناسان از شهر‌های بازمانده از دوران ساسانیان است٬ در شهرستان مانه و سملقان در حال انجام است. محوطه تاریخی ریوی که در سال ۱۳۴۶ با شماره ۷۲۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، یکی از مهم‌ترین استقرارگاه‌های تاریخی شمال شرق کشور است که بقایای باستان‌شناسی از دوره‌های مفرغ، آهن، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی را در خود جای داده است. این محوطه تاریخی در ۳ کیلومتری غرب شهر آشخانه در استان خراسان شمالی قرار دارد.