کَلَک

منقل بزرگی است که به شکل یک هشت ضلعی بر پایه ای گرد به قطر سه متر و ارتفاع سه ونیم متر در وسط حسینیه قرار گرفته و دارای تزیین ونماسازی است. وسط آن خالی است و جایی هم برای برداشتن خاکستر دارد. در شب های سرد، کلک که مانند مشعل بزرگی می سوزد به فضای میدان نور و روشنایی خاصی می دهد. هنگامی که محرم در فصل زمستان واقع می شود و سرما وجود دارد در کلک وسط حسینیه هیزم می گذارند و آن را آتش میکنند. و امروزه با توجه به تخریب کلک ها در حسینیه ها در بعضی از محلات شهر اشکذر، اصطلاح «پای کلک»، که کنایه از روی حسینیه است به کار می برند.

منقل بزرگی است که به شکل یک هشت ضلعی بر پایه ای گرد به قطر سه متر و ارتفاع سه ونیم متر در وسط حسینیه قرار گرفته و دارای تزیین ونماسازی است. وسط آن خالی است و جایی هم برای برداشتن خاکستر دارد. در شب های سرد، کلک که مانند مشعل بزرگی می سوزد به فضای میدان نور و روشنایی خاصی می دهد. هنگامی که محرم در فصل زمستان واقع می شود و سرما وجود دارد در کلک وسط حسینیه هیزم می گذارند و آن را آتش میکنند. و امروزه با توجه به تخریب کلک ها در حسینیه ها در بعضی از محلات شهر اشکذر، اصطلاح «پای کلک»، که کنایه از روی حسینیه است به کار می برند.

شاخه شاخه درمنه

در قدیم که برق و چراغی وجود نداشت در ایام محرم برای روشن کردن فضای حسینیه که محل برگزاری مراسم بود، بالای «کَلَک» آتش روشن می کردند. «کلک» به طوری که گفتیم ساختمان منشوری شکلی بود که برای همین منظور با خشت یا آجر در وسط حسینیه می ساختند. این آتش افروزی به هیزم احتیاج داشت و بچه ها برای بزرگداشت مراسم عزاداری امام حسین(ع)، وظیفه تأمین هیزم را بر عهده می گرفتند. علمی بر می داشتند، در گروه های چند نفری به در خانه ها مراجعه می کردند و می خواندند. شاخه شاخه درمنه کُندُرَه به شاخ دَرْمَنه هرکه شاخی می دهد خدا مرادش می دهد عشق حسین حلاج کی یَه تِیکه هیزم در انداز اگر نداری پایه چخت در انداز خانواده ها با شنیدن صدای جوانان ونوجوانان که در منزل آنها تجمع کرده بودند تشویق می گردیدند و در را به روی آنها باز می کردند ومقداری هیزم که در آن زمان سوخت اصلی و تنها منبع انرژی بود به عشق امام حسین(ع)به آن ها می دادند و هیزم ها توسط بچه ها به پای کلک آورده می شد منبع حسینیه دوشهید.

در قدیم که برق و چراغی وجود نداشت در ایام محرم برای روشن کردن فضای حسینیه که محل برگزاری مراسم بود، بالای «کَلَک» آتش روشن می کردند. «کلک» به طوری که گفتیم ساختمان منشوری شکلی بود که برای همین منظور با خشت یا آجر در وسط حسینیه می ساختند. این آتش افروزی به هیزم احتیاج داشت و بچه ها برای بزرگداشت مراسم عزاداری امام حسین(ع)، وظیفه تأمین هیزم را بر عهده می گرفتند. علمی بر می داشتند، در گروه های چند نفری به در خانه ها مراجعه می کردند و می خواندند. شاخه شاخه درمنه کُندُرَه به شاخ دَرْمَنه هرکه شاخی می دهد خدا مرادش می دهد عشق حسین حلاج کی یَه تِیکه هیزم در انداز اگر نداری پایه چخت در انداز خانواده ها با شنیدن صدای جوانان ونوجوانان که در منزل آنها تجمع کرده بودند تشویق می گر

مسجد ریگ رضوانشهر؛ مسجدی پنهان از دل خاک

مسجد ریگ رضوانشهر از آثار تاریخی قرن نهم هجری قمری است كه به علت هجوم ریگ تا سال ۱۳۷۰ هـ.ش در زیر شن مدفون بوده ولی چند سالی است كه از زیر شن بیرون آمده است. در اطراف آن نیز تپه‌های ماسه‌ای فراوانی دیده می‌شود. بانی احتمالی مسجد ریگ رضوانشهر، حاجی کمال‌الدین است که قبر آن در وسط بقعه با خط نسخ خوش بر کاشی معرق خودنمایی می‌کند. محراب مسجد هم مزیّن به کاشی‌کاری معرّق می‌باشد. البته در زمان بازسازی مسجد، بقعه‌ای با ۲۳ قبر کاشی‌کاری شده نمایان شده که همگی بدون تاریخ هستند.

مسجد ریگ رضوانشهر از آثار تاریخی قرن نهم هجری قمری است كه به علت هجوم ریگ تا سال ۱۳۷۰ هـ.ش در زیر شن مدفون بوده ولی چند سالی است كه از زیر شن بیرون آمده است. در اطراف آن نیز تپه‌های ماسه‌ای فراوانی دیده می‌شود. بانی احتمالی مسجد ریگ رضوانشهر، حاجی کمال‌الدین است که قبر آن در وسط بقعه با خط نسخ خوش بر کاشی معرق خودنمایی می‌کند. محراب مسجد هم مزیّن به کاشی‌کاری معرّق می‌باشد. البته در زمان بازسازی مسجد، بقعه‌ای با ۲۳ قبر کاشی‌کاری شده نمایان شده که همگی بدون تاریخ هستند.

آب انبار هفت بادگیری عصر آباد

آب انبار هفت بادگیری عصر آباد متعلق به عهد مظفرالدین شاه قاجار می‌باشد که در روستای عصرآباد زارچ قرار گرفته است. این آب‌انبار توسط یک زرتشتی و مخصوص زرتشتیان همان روستا ساخته‌شده اما به‌دلیل قرارگیری بر سر راه قدیم و زیارتی یزد مشهد باوجود یک ‌راه ورودی، دو پاشیر جداگانه دارد كه توسط تیغه‌ای آجری از هم جداشده است. آب‌انبار هفت بادگیری، نه‌تنها ازنظر تعداد بادگیر رتبه اول را دارد، بلكه جزو اندک آب‌انبارهای دو مخزنی ایران نیز محسوب می‌شود که به هم چسبیده‌اند. ارتفاع بادگیرها از سطح زمین حدود شش متر می‌باشد. بادگیرها به شكل زیبایی تزیین‌شده‌اند و در نمایی دوردست هر هفت بادگیر آن در یک ردیف به‌صف ایستاده‌اند که از شاهكارهای معماری ایران‌زمین به‌حساب می‌آیند.

آب انبار هفت بادگیری عصر آباد متعلق به عهد مظفرالدین شاه قاجار می‌باشد که در روستای عصرآباد زارچ قرار گرفته است. این آب‌انبار توسط یک زرتشتی و مخصوص زرتشتیان همان روستا ساخته‌شده اما به‌دلیل قرارگیری بر سر راه قدیم و زیارتی یزد مشهد باوجود یک ‌راه ورودی، دو پاشیر جداگانه دارد كه توسط تیغه‌ای آجری از هم جداشده است. آب‌انبار هفت بادگیری، نه‌تنها ازنظر تعداد بادگیر رتبه اول را دارد، بلكه جزو اندک آب‌انبارهای دو مخزنی ایران نیز محسوب می‌شود که به هم چسبیده‌اند. ارتفاع بادگیرها از سطح زمین حدود شش متر می‌باشد. بادگیرها به شكل زیبایی تزیین‌شده‌اند و در نمایی دوردست هر هفت بادگیر آن در یک ردیف به‌صف ایستاده‌اند که از شاهكارهای معماری ایران‌زمین به‌حساب می‌آیند.

آسیاب آبی اشکذر

آسیاب آبی اشکذر یكی از قدیمی‌ترین‌ (دوره ایلخانی) و بزرگ‌ترین آسیاب‌های ایران با عمق ۲۰ متر و عرض ۴.۸۰ متر می‌باشد كه‌ در قرن دوازدهم هـ.ق از جنس آجر ساخته‌شده است. سنگ آسیاب آبی اشکذر با آب قنات همت‌آباد می‌چرخیده و در زمان ‌آبادانی، تنها آسیاب منطقه میبد تا اشکذر بوده است که ساعتی ۲۱۰ کیلوگرم آرد تولید می‌کرده است. راه ورودی به صحن اصلی آسیاب آبی اشکذر، دالان شیب‌داری با طول ۵۶ متر و عرض ۴.۱ متر می‌باشد. سقف این آسیاب،‌ گنبدی‌‌ می‌باشد و سقف ‌بندی‌، آجركاری‌ و نقوش‌ هندسى‌ آن‌ نیز درخور توجه ‌است‌. صحن اصلی آسیاب، هشت‌ضلعی بوده که هر یک از اضلاع کوچک آن غرفه‌ای به عمق یک متر دارند و دارای دو اتاق هم به عنوان جایگاه دستگاه آسیاب یعنی دول و آخوره می‌باشد.

آسیاب آبی اشکذر یكی از قدیمی‌ترین‌ (دوره ایلخانی) و بزرگ‌ترین آسیاب‌های ایران با عمق ۲۰ متر و عرض ۴.۸۰ متر می‌باشد كه‌ در قرن دوازدهم هـ.ق از جنس آجر ساخته‌شده است. سنگ آسیاب آبی اشکذر با آب قنات همت‌آباد می‌چرخیده و در زمان ‌آبادانی، تنها آسیاب منطقه میبد تا اشکذر بوده است که ساعتی ۲۱۰ کیلوگرم آرد تولید می‌کرده است. راه ورودی به صحن اصلی آسیاب آبی اشکذر، دالان شیب‌داری با طول ۵۶ متر و عرض ۴.۱ متر می‌باشد. سقف این آسیاب،‌ گنبدی‌‌ می‌باشد و سقف ‌بندی‌، آجركاری‌ و نقوش‌ هندسى‌ آن‌ نیز درخور توجه ‌است‌. صحن اصلی آسیاب، هشت‌ضلعی بوده که هر یک از اضلاع کوچک آن غرفه‌ای به عمق یک متر دارند و دارای دو اتاق هم به عنوان جایگاه دستگاه آسیاب یعنی دول و آخوره می‌باشد.

مجموعه سلطان بندرآباد صدوق

روستای بندرآباد قدمتی ۱۵۰۰ ساله دارد و بنیان‌گذار آن فردی زرتشتی به نام «بندر» می‌باشد. خانه‌های این روستای تاریخی از خشت و گل است که با بافت قدیمی جالب و معماری بسیار زیبای خود، مکانی بسیار دیدنی را شکل داده است. انارستان‌های سرخ و سبز در کنار تپه‌های شنی نیز زیبایی‌های طبیعی این روستا را تأمین کرده‌اند. روستای بندرآباد، آثار و بناهای قدیمی بسیاری را نیز در خود جای‌داده است. ازجمله مهم‌ترین این آثار می‌توان به مجموعه باستانی و تاریخی سلطان محمود شاه متعلق به قرن هفتم هـ.ق می‌باشد که شامل خانقاه شیخ تقی‌الدین دادا محمد، حوزه علمیه، بقعه، مسجد جامع، مکتب‌خانه، آب‌انبار و امامزاده سید میرحسین می‌شود، اشاره کرد. در بقعه محمود شاه، آثار و قبور متعددی به چشم می‌خورد كه مدفن چندی از مشایخ سلسله‌ی دارائی می‌باشد. منبر و جاشمعی‌های مسجد جامع بندرآباد هم از ارزش‌ معماری و تاریخی زیادی برخوردار است. از دیگر زیبایی‌های این مجموعه، گچبری‌های بسیار زیبا، محراب و کاشی‌کاری‌های تزیینی مقبره امام‌زاده سید میرحسین می‌باشد که در نزدیکی بقعه سلطان محمود شاه قرار دارد.

روستای بندرآباد قدمتی ۱۵۰۰ ساله دارد و بنیان‌گذار آن فردی زرتشتی به نام «بندر» می‌باشد. خانه‌های این روستای تاریخی از خشت و گل است که با بافت قدیمی جالب و معماری بسیار زیبای خود، مکانی بسیار دیدنی را شکل داده است. انارستان‌های سرخ و سبز در کنار تپه‌های شنی نیز زیبایی‌های طبیعی این روستا را تأمین کرده‌اند. روستای بندرآباد، آثار و بناهای قدیمی بسیاری را نیز در خود جای‌داده است. ازجمله مهم‌ترین این آثار می‌توان به مجموعه باستانی و تاریخی سلطان محمود شاه متعلق به قرن هفتم هـ.ق می‌باشد که شامل خانقاه شیخ تقی‌الدین دادا محمد، حوزه علمیه، بقعه، مسجد جامع، مکتب‌خانه، آب‌انبار و امامزاده سید میرحسین می‌شود، اشاره کرد. در بقعه محمود شاه، آثار و قبور متعددی به چشم می‌خورد كه مدفن چندی از مشایخ سلسله‌ی

مجموعه حجت آباد وزیر

مجموعه حجت آباد وزیر در مسیر قنات قدیمی حجت‌آباد رضوانشهر اشکذر قرارگرفته که شامل باغ، عمارت، کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و ساباط می‌باشد و بانی آن «میرزا محمد مستوفی» حاکم یزد در اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار است. حمام مجموعه حجت‌آباد وزیر، دو صحن هشت‌ضلعی با نورگیرهای سقفی دارد. عمارت مستطیلی مجموعه هم با قدمتی حدود یک قرن و نیم در سه‌طبقه از خشت گل و آجر ساخته‌شده است. این بنا دارای ۸ ورودی فرعی با سرسرا، گنبدی، ایوان، هشتی، اطاق‌ها، راهروهای چهارگانه و پیش‌بخاری می‌باشد که همگی با آجر نماهای سبز، کرم و قرمز با طرح‌های حصیری مزیّن شده‌اند. کاروانسرای وزیر حجت‌آباد زمانی استراحتگاه و وعده‌گاه کاروان‌های متعددی ازجمله زیارتی مشهد بوده که از کویر می‌گذشتند و تجار و بازرگانان به مبادله کالاهای خود با دیگر کاروانیان می‌پرداختند. کالسکه خانه نیز یک مکان اختصاصی برای اسب و کالسکه‌های وزیر و همراهانش بوده که در گوشه‌ای از این باغ گذاشته‌شده است. چاپارخانه یکی دیگر از قسمت‌های این مجتمع خدماتی بین‌راهی سه قرن پیش می‌باشد که محل پذیرایی و استراحت چاپارهای خسته بوده است. حمام کوره‌پزخانه نیز به‌نوبه خود دیدنی می‌باشد که رختکن مدور، دو صحن ۸ ضلعی با نورگیرهای سقفی، خزینه و تون دارد.

مجموعه حجت آباد وزیر در مسیر قنات قدیمی حجت‌آباد رضوانشهر اشکذر قرارگرفته که شامل باغ، عمارت، کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و ساباط می‌باشد و بانی آن «میرزا محمد مستوفی» حاکم یزد در اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار است. حمام مجموعه حجت‌آباد وزیر، دو صحن هشت‌ضلعی با نورگیرهای سقفی دارد. عمارت مستطیلی مجموعه هم با قدمتی حدود یک قرن و نیم در سه‌طبقه از خشت گل و آجر ساخته‌شده است. این بنا دارای ۸ ورودی فرعی با سرسرا، گنبدی، ایوان، هشتی، اطاق‌ها، راهروهای چهارگانه و پیش‌بخاری می‌باشد که همگی با آجر نماهای سبز، کرم و قرمز با طرح‌های حصیری مزیّن شده‌اند. کاروانسرای وزیر حجت‌آباد زمانی استراحتگاه و وعده‌گاه کاروان‌های متعددی ازجمله زیارتی مشهد بوده که از کویر می‌گذشتند و تجار و بازرگانان به مبادله کالاها

اقامتگاه بوم گردی رستاق اشکذر

اقامتگاه بوم گردی رستاق در شهرستان اشکذر و ۲۰ کیلومتری شهر یزد قرار دارد. این خانه قدیمی و خشتی، خانه باغی شامل باغ انار، نارنجستان، مزرعک (باغچه سبزی‌کاری شده که مهمانان می‌تواند برای وعده‌های غذایی خود، از آن سبزی بچینند)، دمنوشکده (فضایی برای سرو دم‌نوش و شربت‌های طبیعی)، مطبخ (آشپزخانه سنتی)، تالار، حوض‌خانه، محل نگهداری حیوانات (گوسفند، مرغ و خروس، خرگوش، کبوتر) و... می‌باشد. اقامتگاه بوم گردی رستاق اشکذر با ۶ اتاق حدود ۳۵ الی ۴۰ نفر ظرفیت دارد و سرویس‌های بهداشتی و حمام آن بیرون از اتاق‌ها قرارگرفته‌اند.

اقامتگاه بوم گردی رستاق در شهرستان اشکذر و ۲۰ کیلومتری شهر یزد قرار دارد. این خانه قدیمی و خشتی، خانه باغی شامل باغ انار، نارنجستان، مزرعک (باغچه سبزی‌کاری شده که مهمانان می‌تواند برای وعده‌های غذایی خود، از آن سبزی بچینند)، دمنوشکده (فضایی برای سرو دم‌نوش و شربت‌های طبیعی)، مطبخ (آشپزخانه سنتی)، تالار، حوض‌خانه، محل نگهداری حیوانات (گوسفند، مرغ و خروس، خرگوش، کبوتر) و... می‌باشد. اقامتگاه بوم گردی رستاق اشکذر با ۶ اتاق حدود ۳۵ الی ۴۰ نفر ظرفیت دارد و سرویس‌های بهداشتی و حمام آن بیرون از اتاق‌ها قرارگرفته‌اند.

قلعه ابراهیم آباد اشکذر

قلعه تاریخی ابراهیم‌آباد در روستای ابراهیم‌آباد رستاق شهرستان صدوق یزد قرارگرفته که در قرن هفتم و هشتم هجری قمری ساخته‌شده است. قلعه ابراهیم‌آباد صدوق مجموعه‌ای از مسجد، خانه‌ها، آب‌انبار و کوچه‌های سرپوشیده و باز می‌باشد که با برج و بارو و حصار محصورشده‌اند. قلعه ابراهیم‌آباد صدوق بنایی خشت و گلی با سردر و رواق‌های آجری است که كاربردی مسكونی داشته و تا چند دهه پیش، تمامی اهل روستا در آن زندگی می‌کردند. اكنون نیز چند خانواده در آن زندگی می‌کنند. این قلعه تاریخی به شماره ۲۵۳۸ در تاریخ ۱۵ آذرماه سال ۱۳۷۸ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه تاریخی ابراهیم‌آباد در روستای ابراهیم‌آباد رستاق شهرستان صدوق یزد قرارگرفته که در قرن هفتم و هشتم هجری قمری ساخته‌شده است. قلعه ابراهیم‌آباد صدوق مجموعه‌ای از مسجد، خانه‌ها، آب‌انبار و کوچه‌های سرپوشیده و باز می‌باشد که با برج و بارو و حصار محصورشده‌اند. قلعه ابراهیم‌آباد صدوق بنایی خشت و گلی با سردر و رواق‌های آجری است که كاربردی مسكونی داشته و تا چند دهه پیش، تمامی اهل روستا در آن زندگی می‌کردند. اكنون نیز چند خانواده در آن زندگی می‌کنند. این قلعه تاریخی به شماره ۲۵۳۸ در تاریخ ۱۵ آذرماه سال ۱۳۷۸ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.